Thee maken: DIY zelf thee melangeren voor thuis (met recepten!)

Stel zelf jouw eigen thee samen. Thee maken naar jouw creativiteit en persoonlijke smaak. Een unieke mogelijkheid om te oefenen met de eeuwenoude kunst van thee melangeren. Voor het zelf maken van thee doorloop je drie makkelijke stappen:

1. Kies jouw basisthee.
2. Voeg jouw favoriete kruiden, fruit en/of specerijen toe.
3. Geniet van jouw eigen melange.

Het mengen van thee en kruiden is eigenlijk niet zo heel moeilijk, terwijl het een wereld aan mogelijkheden biedt. Met de juiste kennis, wat ervaring en veel creativiteit creëer je blends die perfect bij jou passen. Door te experimenteren met verschillende soorten thee, kruiden, specerijen en gedroogd fruit, kun je een oneindige verscheidenheid aan aroma's en smaken creëren.

In dit artikel gaan we dieper in op de kunst van het blenden van thee en kruiden, delen we praktische tips en inspiratie om mee aan de slag te gaan.

Dus ga lekker aan de slag, experimenteer en geniet van de heerlijke wereld van zelf thee maken en natuurlijk kruidenmelanges.

De basis voor van het mengen van thee en kruiden

De rol van theebladeren is uniek in de melange. Hiervoor moet je goed de verschillende soorten thee, zoals zwarte thee, groene thee, witte thee en oolongthee, kennen en hun kenmerkende smaakprofielen samenbrengen. Met de nodige ervaring ontstaat de mogelijkheid dat je kunt spelen met de intensiteit en nuances van theebladeren om de gewenste basis voor je melange te creëren.

Pure thee die in een theemelange wordt gebruikt, kan elke soort thee zijn. Het is het meest gebruikelijk om theemelanges te zien die een zwarte of groene theebasis hebben, maar witte, oolong en pu-erh worden ook gebruikt. Gele theesoorten zijn zeldzamer, daarom is het niet gebruikelijk om dat soort thee gemengd te vinden. Theemelanges met echte thee - van de Camellia Sinensis-plant - bevatten cafeïne.

Kruiden en specerijen spelen bijna net zo'n belangrijke rol als de thee zelf. De toegevoegde ingrediënten zorgen namelijk voor extra nuances of vormen zelfs het grootste gedeelte van de blend. Kruiden en specerijen zijn niet alleen aromatisch, ze kunnen ook gezondheidsvoordelen toevoegen. Denk aan populaire kruiden zoals munt, kamille, gember, kaneel en citroengras. Hoe je ze kunt combineren met theeblaadjes om nieuwe smaakdimensies aan je melanges toe te voegen, ontdek je verder in dit artikel.

Een melange bestaat meestal als basis uit thee, maar als we het hebben over vruchtenthee of kruidenthee, kan dit ook gedroogd fruit of kruiden zijn. Gedroogd fruit, zoals bessen, appels, hibiscus en rozenbottels, en gedroogde bloemen, zoals lavendel en rozen, kunnen juist een zoete en bloemige toets aan je melanges geven. Bovendien zijn ze cafeïnevrij. Kruidenthee heeft vaak als basis rooibos, appels, hibiscus of tulsi. 

Goed om te weten: sommige kruidentheemelanges bevatten wel cafeïne. Yerba mate en guayusa komen niet van de theeplant en zijn technisch gezien dus kruidentheeën, maar ze bevatten evenzo cafeïne. Ze zijn bijvoorbeeld zeer geschikt voor ontbijt- of middagthee.

Thee, of het nu kruidenthee of echte thee is, wordt vaak gemengd met andere kruiden, specerijen, fruit, wortels, bloemen en soms aroma's. Deze laatste gebruiken we in dit artikel overigens niet.

Tools voor het maken van thee

Om thuis thee te gaan mengen, heb je een paar accessoires nodig. Ze stellen niet zoveel voor en zijn erg gangbaar. Het is echter enorm handig om ze klaar te hebben staan voordat je begint. Hier zijn de benodigdheden:

• Meerdere kommen voor de ingrediënten
• Theelepel
• Weegschaal (liefst op 0,1 gram nauwkeurig)
• Thee, kruiden, (gedroogd) fruit en andere ingrediënten
• Mengkom van porselein, aluminium of een doorzichtige bus (bijv. voor spaghetti)
• 2-3 kopjes voor cupping. Deze zijn altijd van gelijke grootte, hebben een witte binnenkant en je hebt er meer dan 1 nodig omdat je snel achter elkaar proeft om verschillen te onderscheiden.
• Theefilters
• Timer
• Notitieboekje en potlood of pen

Omzetten van gram naar theelepel: Een klein kommetje is het beste voor nauwkeurig mengen en proeven. Als je geen weegschaal hebt, volg dan de geschatte conversies die hieronder worden vermeld:

• 1 theelepel = 2 gram
• 1/2 theelepel = 1 gram
• 1/4 theelepel = 0,5 gram

Melanges: Thee maken en mengen

De kunst van het maken van thee is het zoeken naar een belans smaken en aroma's. Dat we over langere tijd dezelfde melange over-en-over, elke keer weer met dezelfde smaak kunnen maken, komt later.

Het beheersen van de kunst van het balanceren van smaken en aroma's om een harmonieuze melange te creëren, is eerst belangrijk. Stap 1 richt zich op het opbouwen van de basis van de thee. Hier kun je ook gerust experimenteren met de verhoudingen van verschillende theeën om de gewenste intensiteit van smaak en aroma te bereiken.

Denk bijvoorbeeld aan een mix van Yunnan, Keemun en Assam, zoals te zien is in de onderstaande video.

Het belang van kwaliteit is erg groot. Gebruik daarom alleen hoogwaardige ingrediënten. Deze zijn echt essentieel bij het samenstellen van melanges. Let dus goed op bij het selecteren van losse thee, kruiden, specerijen en gedroogd fruit om de beste smaakresultaten te bereiken.

Het is tijd om thuis te experimenteren met het mengen van thee!

1. Kies een eenvoudige blend of een complexe blend

Simpele theemelanges zijn wat rechttoe rechtaan. Ze bestaan uit 1-3 ingrediënten en kunnen soms gewoon een mix van pure theesoorten zijn (denk aan Irish Breakfast, Anijs-Venkel of Kamille-Lavendel).

Complexe theemelanges kunnen uit 3 of meer ingrediënten bestaan en bevatten meer toegevoegde smaken (bijv. Earl Grey Creme of Africa's Star).

Als beginner mis je nog ervaring. Het is belangrijk om eerst het proces goed onder de knie te krijgen. Zo voorkomen we samen eventuele teleurstellingen. Met het mengen van thee is het dan ook gemakkelijker om te beginnen met een eenvoudige melange en van daaruit door te werken naar het maken van complexere melanges.

Begin echter met iets dat je leuk vindt en al goed kent. Als je meer pure theesoorten drinkt, probeer dan eerst een eenvoudige melange met een van deze soorten.

Heb je een keuze gemaakt? Verzamel dan snel de thee, kruiden en andere ingrediënten waarmee je wilt beginnen. Volg dan de andere tips hieronder.

2. Ken de thee en individuele ingrediënten

Voordat je gaat blenden, is het belangrijk dat je weet waarmee je werkt. Onze tip is daarom om elk van de ingrediënten apart te zetten als thee en te proeven. Dit helpt je om de smaakprofielen te begrijpen en te beoordelen hoe ze wel of niet goed samenwerken.

Dat geldt niet alleen voor de thee.

Ook de andere ingrediënten, zoals rozenblaadjes, kaneel, catuaba, yerba mate (leer hier meer over yerba mate), goji-bessen, appelstukjes of hibiscus. Alles wat je wilt gebruiken in jouw blend.

Houd ook de zettijden in gedachten. Als je bijvoorbeeld groene thee en zwarte thee mengt (niet aanbevolen voor de eerste keer!), gebruik dan verschillende watertemperaturen en zettijden (hoe zet je thee?). Met enige ervaring kun je ze goed mengen, maar persoonlijk ben ik er geen fan van. Let echter wel op de juiste temperatuur, stuksgrootte en zettijden.

Tip van Jeroen >>

Als je gedroogde (medicinale) kruiden gebruikt, voorkom dan problemen achteraf en doe onderzoek naar eventuele bijwerkingen of waarschuwingen voordat je gaat blenden. Met name zwangerschap, borstvoeding en medicijninteractie zijn belangrijk om goed uit te zoeken.

3. Wees praktisch. We gaan wegen (en maak 2 of meer blendvariaties tegelijk)

Bij het thee proeven van een theemelange heb je in feite een totaal gewicht van 2-2,5 gram of ongeveer 1 theelepel nodig. Dat is lastig mengen, dat begrijp ik. Ondanks dat dit genoeg is om de thee te bereiden in een kopje/mok van 250-300 ml om te proeven, is het echt vrij lastig om te mengen. Niet iedereen heeft namelijk een weegschaal die tot op 0,1 gram nauwkeurig weegt in de keuken staan. Vanzelfsprekend zijn ze goed verkrijgbaar online en eigenlijk ook wel een aanrader.

Heb je wel zo'n nauwkeurige weegschaal, dan wordt het gemakkelijker om een recept aan te passen en verspil je ook minder thee. In veel gevallen zijn ingrediënten echter niet zo klein af te wegen, vooral bij een complexe melange. We raden dan ook aan om meer richting 10-25 gram te denken.

Weeg de thee en de ingrediënten afzonderlijk af en voeg ze toe aan individuele kommen voor het mengen. Zodra je het totale gewicht hebt bereikt, gooi je de componenten samen om te mengen in de mengkom. Gebruik een theecupset, voeg de melange toe en giet hier het water op de juiste temperatuur overheen.

Een theecupset bestaat uit een cilindervormige kom met deksel en een drinkkom. De infusie wordt als losse thee getrokken in de cilindervormige kom en met het deksel erop opgeschonken in de drinkkom. Nadat de infusie is overgeschonken, draai je de cilindervormige kom om zodat de getrokken melange op het deksel blijft liggen. Zo zet je ze achter de opgeschonken drinkkom, zodat je ze bij elkaar hebt staan als een paar.

Het mooie van een theecupset is verder dat ze een witte binnenkant hebben, zodat je het uiterlijk van de infusie goed kunt zien. Daarnaast speelt de getrokken theemelange ook een rol bij het inspecteren van het gezette product. Vaak gebeurt dit op het omgekeerde deksel.

Zoals vermeld in de lijst met tools die je nodig bent voor het mengen van thee, zijn er meer dan één kopje of mok nodig. Dit komt omdat je het liefst 2 of meer variaties tegelijkertijd van een blend maakt. Het is ideaal om ze tegelijkertijd te bereiden, omdat een proeverij naast elkaar je helpt de variaties nauwkeurig te vergelijken.

De variaties hoeven niet per se heel verschillend te zijn. In feite kunnen ze behoorlijk op elkaar lijken. Soms bevat de ene melange slechts 0,3 gram minder van een ingrediënt dan de andere. Afhankelijk van het ingrediënt kunnen kleine veranderingen echter een groot verschil in smaak veroorzaken.

4. Plan vooruit: hoe wordt de uiteindelijke theemelange gedronken?

Vraag jezelf af, voordat je gaat experimenteren en nadat je de ingrediënten grotendeels hebt bepaald en redelijk tevreden bent over hoe de smaken en aroma's samengaan, wat de beste manier is om je melange straks te drinken.

• Zou deze theemelange beter tot zijn recht komen met of zonder melk?
• Wordt deze melange een wellness-thee?
• Zou een natuurlijke zoetstof zoals stevia helpen om de smaken te accentueren?
• Ben je op zoek naar een melange die het beste tot zijn recht komt als thee latte?

Het is belangrijk om hier rekening mee te houden bij het maken van je uiteindelijke theemelange. Als je bijvoorbeeld een moutige zwarte thee-melange (met veel Assam, lekker!) maakt die het beste met melk gedronken kan worden, wil je misschien geen ingrediënten zoals citroen of hibiscus toevoegen, omdat de zuurgraad in die componenten ervoor kan zorgen dat de melk gaat schiften.

Een ander voorbeeld is dat als je op zoek bent naar een melange die een betere nachtrust bevordert, je misschien weg wilt blijven van cafeïnehoudende ingrediënten en je meer wilt richten op kruiden zoals kamille of valeriaanwortel.

5. Noteren en documenteren

Neem altijd een notitieboekje en een pen of potlood mee wanneer je aan de slag gaat. Noteer altijd de gebruikte ingrediënten, verhoudingen, zettijden, smaakcombinaties, opmerkingen en de uitgevoerde experimenten goed. Doe dit altijd in hetzelfde schriftje of notitieblok, zodat je gemakkelijk kunt teruggaan en eerdere bevindingen kunt raadplegen.

De eerste poging heb je bijvoorbeeld misschien niet de perfecte mix gevonden, misschien zelfs niet bij de eerste paar pogingen. Dat is geen probleem, het komt vrij vaak voor. Het is ook deels trail-and-error. Door het te documenteren heb je de volgende dag goed in de smiezen waar je was gebleven.

Let bij het proeven van thee op zowel het aroma, de geur als de smaak. Observeer zowel de droge als natte bladeren. Is de theemelange te sterk? Zwak? Bitter? Vlak? Vettig? Proefnotities kunnen zowel gedetailleerd als kort en bondig zijn.

Recepten: 7 x DIY-thee maken voor thuis

1. Irish Breakfast

Irish Breakfast is een van mijn favoriete traditionele theemelanges. Ik drink de losse thee vrij vaak - big fan of Assam! - dus leek het me logisch om hiermee te beginnen. Zoals gezegd, begin met een theemelange die je al redelijk goed kent.

Blendrecept

• 1,5 gram Assam
• 0,7 gram Ceylon
• 0,3 gram Keemun

2. Vanille-Jasmijn-Earl Grey Crème

Jasmijn Earl Grey kom ik vaak tegen in theewinkels. We wilden wat meer spelen met Jasmijn bloemtonen en dachten dat het interessant zou zijn met Earl Grey Crème. Het roomaroma had de voorkeur, dus hebben we de rooibos vanillethee naar voren gebracht, gevolgd door Earl Grey Crème en een vleugje jasmijn.

Blendrecept

• 1,5 gram Vanille rooibos
• 0,5 gram Jasmijn
• 0,5 gram Earl Grey Crème

3. Lavendel-Kamille

Meng gelijke delen lavendel en kamille in een kom. Laat rusten in een kleine glazen pot. Voeg bij het serveren 1 eetlepel toe aan een thee-ei voor 250-300 ml kokend water.

Blendrecept

• 1,25 gram kamille
• 1,25 gram lavendel

4. Kamille-Citroen-Gember

Meng 1 deel gesneden citroenschil, 1 deel gember en 2 delen kamille in een kom. Laat rusten in een klein glazen potje of theeblik. Voeg bij het serveren 1 eetlepel toe aan een thee-ei voor 250-300 ml kokend water.

Blendrecept

• 1,3 gram kamille
• 0,6 gram gesneden citroenschil
• 0,6 gram gember

5. Pepermunt-Citroen-Gember

Meng 1 deel gesneden citroenschil, 1 deel gember en 2 delen pepermunt in een kom. Verzegel in een theeblik. Voeg bij het serveren 1 eetlepel toe aan een thee-ei voor 250-300 ml kokend water.

Blendrecept

• 1,3 gram pepermuntblad gesneden
• 0,6 gram gesneden citroenschil
• 0,6 gram gember

6. Kamille-Citroen-Lavendel

Meng 1 deel gesneden citroenschil, 1 deel lavendel en 2 delen kamille in een kleine kom. Verzegel in een klein potje. Voeg bij het serveren 1 eetlepel toe aan een thee-ei voor 250-300 ml kokend water.

Blendrecept

• 1,3 gram kamille
• 0,6 gram gesneden citroenschil
• 0,6 gram lavendel

7. Pepermunt-Citroen-Lavendel

Meng 1 deel pepermunt, 1 deel lavendel en 1 deel gesneden citroenschil in een kleine kom. Verzegel in een glazen pot. Voeg bij het serveren 1 eetlepel toe aan een thee-ei voor 250-300 ml kokend water.

Blendrecept

• 0,9 gram pepermuntblad gesneden
• 0,8 gram lavendel
• 0,8 gram gesneden citroenschil

Veelgestelde vragen

Wat is een theemelange?

Een theemelange is een combinatie van theeën en/of andere ingrediënten om nieuwe smaken te creëren. De ingrediëntenlijst van een theemelange bestaat uit 2 of meer items.

Theemelanges kunnen vrij eenvoudig zijn, maar ze kunnen ook heel uniek zijn. Niet alle theemelanges zijn hetzelfde. Er zijn ongearomatiseerde theemelanges met volledig natuurlijke ingrediënten, maar er zijn ook theemelanges met smaakstoffen of etherische oliën.

Dit komt omdat het vaak moeilijk is om alleen uit stukjes gedroogd fruit de juiste smaak te krijgen. Aroma's (natuurlijk of kunstmatig) worden toegevoegd om de smaak en het aroma te versterken. Enkele veelvoorkomende theemelanges zijn Earl Grey (zwarte thee), Chai Tea, English Breakfast, Genmaicha, Black Rose, Sterrenmunt en Irish Breakfast. De laatste 6 zijn overigens niet gearomatiseerd, de eerste wel. Andere bekende gearomatiseerde theemelanges zijn Earl Grey in alle theesoorten, Milky oolong en Vanille Rooibos.

Wat maakt een goede theemelange?

Dat is een lastige vraag. In de basis gaan we ervan uit dat een goede theemelange de smaak van de echte theebasis niet maskeert, maar juist aanvult. Als je een melange op basis van groene thee maakt, wil je niet dat het alleen maar smaakt naar de andere toegevoegde componenten, want je wilt ook de plantaardige of smaaktonen van groene thee ervaren. Anders had het niet met groene thee gehoeven en had je net zo goed stukjes appel als basis kunnen gebruiken. Maar dat is persoonlijk...

In feite draait het altijd om de balans. Bij het mengen van thee is het belangrijk om je basis-, midden- en topnoten in perfecte harmonie te laten samenwerken. Als de basis bijvoorbeeld zwak is - heb je dan toch een goedkope thee gekozen!? - zal de melange weinig body hebben of zelfs slecht smaken. Als de topnoten worden overschaduwd door een zware basis, ontbreekt de toegevoegde waarde.

Waarom blenden we thee?

Het is niet ondenkbaar dat je één pure thee tegenkomt die alle smaken biedt die ook uit een melange kunnen komen. Echter, enorm goede pure thee is schaars en vaak erg duur. Dit is waar het mengen van thee een rol speelt.

Bij het melangeren van thee kun je twee of meer theesoorten nemen en combineren. Als het goed gebeurt, vullen ze elkaars 'zwakke punten' aan en/of versterken ze elkaars kracht.