Gongfu thee (ook wel Kung Fu thee) is een traditionele Chinese manier om thee te zetten. Het is vooral ook een theeceremonie. Het is dus geen theesoort. Gongfu Cha (of Gongfu thee) is bij uitstek de traditionele Chinese theeceremonie. De kwaliteit en de types gebruiksvoorwerpen, de feitelijke "ceremonie" zelf en de kwaliteit van de thee spelen allemaal een belangrijke rol.
Er zijn verschillende regio's in China die de oorsprong claimen. Er is echter geen eenduidig gebied aan te wijzen. Wat we wel weten is dat Gongfu terug gaat tot de Song-dynastie. Tijdens de daaropvolgende Ming-dynastie werd Gongfu Cha populair en verspreidde het zich naar meerdere gebieden in China. Het werd vooral populair in Fujian, Guangdong en Taiwan.
Tijdens Gongfu Cha wordt er vaak meer theeblad gebruikt dan je gewend bent. De gebruikte thee kenmerkt zich in een Gongfu-ceremonie dan ook als sterker. Doordat de concentratie hoger ligt, wordt deze als meer bitter ervaren door beginnende theedrinkers. Bij de Gongfu-ceremonie wordt meestal alleen Oolong en Pu erh thee gebruikt. Denk aan Tie Guan Yin, Narcissus en Phoenix Bush. Witte of groene thee worden nooit gebruikt.
De ceremonie: Hoe Gongfu Cha in zijn werk gaat
Gongfu thee gaat net zoveel over het genieten van het hoe het er uit ziet en het proces als van de thee zelf. De reis die telt, niet het einddoel. Gongfu staat dan ook met het hebben van de juiste theeset. Gongfu-theeserviezen zijn altijd kleine theepotjes en kopjes gebruiken. Vaak uitbundig versierd en ontworpen. Bij Gongfu thee wordt ook veel water gebruikt om alles te spoelen. Daarom wordt er ook gewerkt met een "dienblad". In feite een bak om al het overtollige water en de thee op te vangen.
Traditionele theeset
Minimaal bevat een Gongfu theeset kopjes en een theepot, een 'terrine' (wordt gebruikt om de thee uit de theepot in over te schenken te voordat deze in de kopjes wordt gegoten) en een dienblad. Goede Gongfu theesets bevatten ook zeefjes, tangen (om de kopjes te hanteren en de handen te vermijden), houders voor droge theebladeren en theelepels, theedoeken, handdoek en speciale "geurkopjes" (specifiek voor de geuren, niet om mee te drinken). Vanzelfsprekend kan de lijst nog veel langer, net wat je zelf wilt.
Theezet Gongfu Cha-style
Alhoewel er enkele kleine verschillen bestaan tussen de zetmethodes bij het gebruik van verschillende Gongfu theesets, is het basisproces altijd hetzelfde.
Proeven. De eerste stap is om met een lepel te proeven van een aantal theeblaadjes. Hoewel dit misschien onbelangrijk lijkt, is het een belangrijk onderdeel van de authentieke theeceremonie. Het toont het belang aan wat Chinezen hechten aan zowel de smaak als het aroma van de thee.
Spoelen. Spoel de lege theepot met kokend water om het schoon te maken en op te warmen.
Thee. Plaats de juiste hoeveelheid theeblaadjes in de theepot.
Opgieten. Tijd om heet water toe te voegen. Giet het kokende water in de theepot en vul het tot het overloopt. De juiste manier om het water toe te voegen in een traditionele ceremonie, is om het water van een redelijk hoogte op te gieten. Net zo lang totdat de thee goed met het water overspoelt wordt. Gebruik vervolgens het deksel om schuim of kleine stukjes thee van het oppervlakte af te duwen. Als je een terrine hebt, giet je de thee in de terrine.
Verwarmen. Verwarm nu de kopjes. Gebruik hiervoor het water uit de theepot, geen nieuw gekookt water. In Gongfu Cha wordt het eerste aftreksel gebruikt om de kopjes te spoelen en te verwarmen. Niet om te drinken!
Het is nu tijd om thee te zetten om te drinken. Vul de theepot opnieuw met kokend water, weer helemaal tot deze vol zit. Plaats deze keer echter het deksel op de theepot en giet meer kokend water over de theepot ze heet mogelijk te houden.
Schenken. Nadat de thee de juiste hoeveelheid tijd heeft getrokken, schenk je de thee in. Als je een terrine hebt, giet je de thee daar eerst in. Geen terrine? Dan giet je het direct in de kopjes. Houd er rekening mee dat wanneer je thee in de kopjes schenkt, je de kopjes dicht bij elkaar zet en de thee verspreid vult. Niet elk kopje één voor één vullen. Dit zorgt er namelijk voor dat de sterkte van de thee in elke kop gelijk is. Als je elk kopje één voor één vult, zal de eerste zwakker smaken terwijl de laatste beker sterker smaakt.
Serveren. Dan nog het uitserveren van de thee. Droog eerst de kopjes op een handdoek, plaats ze vervolgens op een schotel en schenk ze dan je mede theeliefhebbers. Als de kopjes geen schoteltjes hebben, deel dan gewoon de kopjes rond. De Chinese theeceremonie etiquette dirigeert dat het uitdelen van de kop of schotel met twee handen gebeurt. Dit te om respect te tonen aan de ontvanger.
Drinken. Dan hebben we nog het daadwerkelijk drinken van de thee. Zoals alles in Gongfu Cha is er ook hier een goede en een verkeerde manier. Voor de juiste manier neem je eerst een slokje van de thee. Laat het slokje eerst een tijdje in je mond rondgaan om de volledige smaak te kunnen ervaren.
Het proces van opvolgende infusies zijn vrijwel hetzelfde. De enige uitzondering is het verlengen van de zettijd, welke afhankelijk is van de thee die je drinkt.