Wat is guayusa thee?

Een prachtige Zuid-Amerikaanse infusie die net tractie krijgt in het westen. Een neef van de beroemde yerba mate thee en volledig ingebakken in de Latijnse cultuur. Natuurlijk hebben we het over guayusa.

Een kruidenthee die een belangrijk onderdeel is van sociale bijeenkomsten in Latijns-Amerika.

In dit artikel helpen we je meer te weten te komen over guayusa thee, de voordelen voor de gezondheid en hoe je thuis een kopje kunt zetten.

Wat is guayusa?

Guayusa thee is een cafeïnehoudende kruidenthee, heel gebruikelijk in Zuid-Amerika, vooral in Ecuador.

De boom Guayusa (ilex guayusa) is een soort hulst afkomstig uit het Amazone-regenwoud, met een zeer lange geschiedenis.

Historisch gezien werd guayusa meer gedronken dan thee. De bladeren worden geplukt, gedroogd en gezet om een kruidenthee te maken. Het is ook verkrijgbaar in poedervorm.

Dit prachtige kruid wordt al lang gedronken door inheemse Amazone-stammen en wordt van oudsher gebruikt vanwege de gezondheidsvoordelen.

De guayusa bladeren bevatten cafeïne, met vergelijkbare effecten als koffie. De infusie wordt ingenomen om de stemming en alertheid te verbeteren, vergelijkbaar met ons gebruik van koffie in Nederland.

Leden van een bepaalde stam in Ecuador gaven het zelfs de bijnaam "Night Watch" (vrij vertaald: nachtwacht). Ze geloofden dat het hielp om tijdens nachtdiensten wakker te blijven.

Dus eigenlijk is het effect vrijwel hetzelfde als koffie.

Het is enorm populair in Ecuador, waar het gewoonlijk in water wordt gezet om een heerlijke kruidenthee te maken.

En dat is precies wat het is: guayusa thee is een medicinale kruidenthee gemaakt met gedroogde guayusa blad, getrokken in heet water en warm gedronken.

Gezondheidsvoordelen

Guayusa is een van de weinige bekende cafeïnehoudende bomen en het breekt momenteel - en gelukkig - uit de schaduw. De afgelopen tien jaar is het populair geworden als een schone bron van cafeïne-energie.

Maar het is helemaal niet nieuw - het vroegste bewijs van Guayusa dateert van ongeveer 1500 jaar geleden. Er is ontdekt dat het lang geleden door mensen is gebruikt toen het werd ontdekt in een tombe in de Boliviaanse Andes.

De plant wordt nu voornamelijk in Ecuador geteeld, de gezondheidsbevorderende eigenschappen zijn bekend bij de inheemse bevolking en het is al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van de cultuur.

De effecten op het lichaam worden vaak omschreven als milder dan koffie. Zonder de ‘kriebels’. Hetzelfde geldt voor (ongezonde) energiedrankjes.

De bladeren van deze geweldige ilex guayusa bevatten aminozuren, mineralen, polyfenolen, vitamine C, D, chlorogeenzuren en een heleboel andere polyfenolen (die krachtige antioxidanten zijn). ORAC-scores zijn erg hoog, wat, ongeacht wat iemand ook zegt, een behoorlijk goede manier is om de voedingskracht van een voedingsmiddel te meten.

Het zorgde ook voor een langzame afgifte van cafeïne aan het lichaam zonder de bijwerkingen van koffie, zoals angst (ook al is het ongeveer evenveel cafeïne).

Het extract van guayusa bevat cafeïne en theobromine. Theobromine, een stof die ook in cacao zit, zou stemmingsverbeterende effecten hebben. Net zoals chocolade dat doet.

Guayusa thee wordt vaak in een adem genoemd met het stimulerende en kalmerende effect, waarvan wordt aangenomen dat het laatste effect te wijten is aan de component L-theanine (een soort aminozuur). L-theanine Het zit ook in groene thee. 

L-theanine werkt als een ontspannend middel dat het stimulerende effect van cafeïne tegengaat, waardoor het zenuwachtige gevoel dat je krijgt van koffie, wordt voorkomen.

Actieve ingrediënten

Dit blad heeft voedingseigenschappen die uniek, krachtig en overweldigend goed zijn in vergelijking met andere bladeren die we als thee consumeren of zetten.

• atechine
• epicatechine
• epicatechinegallaat
• epigallocatechine
• epigallocatechinegallaat (EGCG)
• chlorogeenzuur
• isochlorogeenzuur
• neochlorogeenzuur
• Alanine
• glutamine
• tryptofaan

Guayusa & ORAC-score

De ORAC-score (Oxygen Radical Absorbance Capacity) of ORAC-waarde, is een methode ontwikkeld door wetenschappers van het National Institute of Health and Aging in de USA om de antioxidantcapaciteit van verschillende voedingsmiddelen te meten.

Het meet alleen de anti-oxidant capaciteit van een voedingsmiddel in een reageerbuis, niet in het lichaam, waar de zaken een stuk gecompliceerder kunnen worden.

De ORAC-score voor Guayusa wordt gemeten als 154,03m M/100g. Voor degenen die even de andere kant op keken tijdens scheikunde, dat is 154,03 milli-mol per 100 g, wat zich vertaalt naar 154.030 micro-mol per 100 gram of 154.030 μmol/100 g.

Ik bedoel, ORAC-scores zijn misschien niet alles, maar kurkuma en cacao hebben een score boven de 50.000 en red bull, bier en fastfood - zoals een broodje kip van McDonald's - zitten allemaal onder de 200. Het zegt zeker dus iets.

Ter referentie hebben we een aantal andere producten vermeld met ORAC-waarden. Let op: niet bereid als infusie. Kijk en huiver…

• Kruidnagelpoeder – 290.283
• Rozemarijn – 165.280
• Pepermuntblaadjes – 160.820
• Tijm – 157.380
• Guayusa – 154.030
• Baobab-fruitpoeder – 140.000
• Kaneelpoeder – 131.420
• Kurkumapoeder – 127.068
• Zoethoutwortel – 102.945
• Thee – 62.714
• Cacaopoeder – 55.653
• Wilde bosbessen, vers – 9.621
• Energieinfusie (met bekende stier) – 0

Gedroogde thee krijgen een score van 62.714, minder dan de helft van Guayusa. Gezette koffie scoort onder de 3.000, wat helaas geen bruikbare vergelijking is met droge guayusabladeren.

Dus met een ORAC-score hoger dan kurkuma, een lading voedingsstoffen, een opmerkelijk effect op het lichaam en een geschiedenis van medicinaal gebruik - Guayusa is zeker de moeite van het proberen waard.

ORAC-niveaus in verschillende theesoorten

Om je te helpen de ORAC-niveaus in verschillende theeën te ontdekken, van de allerhoogste ORAC in honeybush tot kamille, hebben we ook een opsomming gemaakt waarin theeën worden gerangschikt op hun ORAC-niveau per 250 ml.

Hopelijk helpt het je om naast een gezonde ook een heerlijke thee te kiezen.

Hieronder vindt je een lijst met de ORAC-score per theesoort en andere producten, met het geschatte ORAC-niveau per 250 ml water en het aantal kopjes om de aanbevolen 3.500 ORAC-eenheden te krijgen.

• Honeybush – 2705 ORAC / 1,5 kopjes p/dag
• Tulsi heilige basilicum – 2550 / 1,5
• Groene Rooibos – 2093,6 / 2
• Groene Yerba Maté – 1700 / 2
• Moringa-theepoeder – 1575 / 2,5
• Rode Rooibos – 1537,6 / 2,5
• Matcha – 1384 / 3
• Groene thee – 1253 / 3
• Kamille – 1000 / 3,5
• Energieinfusie (met bekende stier) – 0 / onbepaald

Smaakprofiel

Hoe smaakt Guayusa thee? Opmerkelijk zacht en licht zoet. Een beetje zoals groene thee, maar minder bitter; meer aards en grassig.

Je hoeft geen suiker, stevia of andere zoetstof toe te voegen, zodat je je tanden sterk en wit houdt. Bij het drinken van guayusa hangt de smaak ook af of je kiest voor de snitgrootte. Hoe groot is het blad. Grotere guayusa bladsnit zal een zachtere en minder bittere thee zetten. Een fijnere snit resulteert in een iets sterkere, een meer bittere infusie geven.

Omdat Guayusa vrijwel geen tannines bevat, heeft het niet de bittere smaak van groene thee en zelfs van sommige zwarte theesoorten.

Het is grassig en rijk met een zachte zoete smaak. Guayusa heeft ook licht fruitige smaken en een romige textuur. Een zuiver, zoete smaak, die heerlijk is op zichzelf of met soja-, rijst- of notenmelk.

Omdat Guayusa thee vrijwel geen tannines bevat – dus de bitterheid van echte thee mist – is het extra voordeel dat je de blaadjes een aantal keer opnieuw kunt laten trekken.

Wat zijn de bijwerkingen van Guayusa?

Hoewel vermeld, bevat guayusa cafeïne. Heel wat eigenlijk. We raden je ten zeerste aan om voorzichtig te zijn wanneer je zwanger bent, borstvoeding geeft of last heeft van angst- of slaapstoornissen.

Een medische professional kan om bepaalde redenen guayusa voorstellen. Het consumeren van een kruid zoals guayusa kan echter mogelijke bijwerkingen hebben. Deze bijwerkingen kunnen vaak voorkomen en/of ernstig zijn.

Onderzoekers die guayusa onderzochten, meldden dat het geen groter risico voor de menselijke gezondheid lijkt te hebben dan andere, bestaande beter onderzochte theesoorten, zoals groene thee of yerba mate. Benieuwd om meer te leren over yerba mate, lees dan hier de blog.

Omdat guayusa thee cafeïne bevat, kan het consumeren van te veel cafeïne het volgende veroorzaken:

• Spanning
• Uitdroging
• Duizeligheid
• Snelle hartslag
• Hoofdpijn
• Slapeloosheid
• Rusteloosheid en beverigheid

Hoe Guayusa thee maken

Als je geïnteresseerd bent om thuis je eigen guayusa thee te zetten, hoef je slechts drie stappen te volgen:

• Breng vers, koud water aan de kook.
• Zodra het kookt, giet je het water over de guayusabladeren. Gebruik 2 gram guayusa per 250 ml water.
• Laat de blaadjes 4 tot 7 minuten trekken en haal de blaadjes uit de thee. Je kunt het heet of koud met ijs serveren.

Zetinstructies voor Guayusa thee (traditioneel)

• Giet vers, koud water in een grote pan of een fluitketel. Gebruik alleen puur bronwater of ongefilterd water voor de beste smaak.
• Breng het water aan de kook en haal van het vuur.
• Voeg 1 eetlepel of 2 gram gedroogde guayusa thee toe aan een kalebas. Giet het hete water op de bladeren en laat 4 tot 7 minuten trekken. Zet tot 10 minuten voor een sterker brouwsel.
• Guayusa kan ook als ijsthee worden gedronken. Zet zoals aangegeven en laat afkoelen tot kamertemperatuur. Zet 3 tot 4 uur in de koelkast en serveer in hoge glazen met ijs.

Dosering: Hoeveel Guayusa mag ik nemen?

Praat altijd met een medische professional, zoals jouw arts, voordat je een supplement inneemt, om er zeker van te zijn dat het supplement en de dosering geschikt zijn voor jouw individuele behoeftes.

De dosering van guayusa als voedingssupplement is onduidelijk vanwege het ontbreken van klinische onderzoeken die guayusa evalueren.

Reken echter op een cafeïneconcentratie 19,08 ± 0,31 milligram per 1 gram verse guayusablad. Dit betekent dat 2 gram of 1 theelepel (tl) guayusa thee ongeveer 38 mg cafeïne geeft.

Verschillen: Guayusa versus yerba mate

Ze zitten allebei in hetzelfde geslacht (familie) genaamd ‘ilex’ of hulst en hebben daarom veel overeenkomsten.

Hoewel Guayusa uit dezelfde familie van regenwoud hulstbomen komt als Yerba Mate - een andere populaire cafeïnehoudende kruidenthee die in heel Zuid-Amerika wordt gedronken - zijn er nogal wat verschillen.

Allereerst groeit Yerba mate in het Atlantische Woud, terwijl Guayusa gedijt in het Amazone-regenwoud.

Yerba maté (Ilex Paraguariensis) is de nationale infusie van Argentinië en wordt gedronken in de regio en omliggende landen, Guayusa (Ilex Guayusa) wordt voornamelijk verbouwd en gedronken in Ecuador, en staat erom bekend minder bitter en zachter van smaak te zijn in vergelijking met maté.

Bladeren van beide planten kunnen ervoor zorgen dat thee vaak wordt gedronken als alternatief voor koffie.

Het meest opvallende verschil tussen guayusa en yerba mate is de smaak. In tegenstelling tot yerba mate, die wat bitter smaakt, is guayusa zacht, aards en licht zoet.

De aminozuurprofielen van yerba mate en guayusa verschillen ook. Guayusa heeft relatief hogere niveaus van alanine, glutamine en tryptofaan, maar kent geen glutaminezuur en asparaginezuur, zoals in het geval van yerba mate.

Guayusa thee - hetzelfde als koffie?

Guayusa is geweldig als gezond alternatief voor koffie. Het biedt een gelijke hoeveelheid cafeïne, maar zonder de kriebels of angst die bij koffie kunnen komen.

Vanwege een veel lagere adrenaline-respons van guayusa consumptie, kan het als veiliger worden beschouwd om te drinken dan koffie voor mensen met hoge bloeddruk.

Bovendien heeft guayusa een hoge antioxidantcapaciteit die wordt geleverd door een reeks voedingsstoffen, waaronder polyfenolen die gezond zijn voor het hart.

Alternatieven voor Guayusa thee

Net als guayusa zijn kudingcha, yerba mate en yaupon hulst afgeleid van de ilex. In tegenstelling tot andere op hulst gebaseerde en gewone theesoorten, waaronder zwarte, groene, witte en oolongthee, smaakt guayusa thee niet bitter.

Omdat guayusa en de hierboven genoemde theeën allemaal cafeïne bevatten, mag je niet meer dan 400 mg cafeïne per dag gebruiken.

• Zwarte thee
• Groene thee
• Kudingcha (Ilex latifolia en Ilex kudingcha)
• Oolong thee
• Witte thee
• Yaupon-hulst (Ilex vomitoria)
• Yerba maté (Ilex paraguariensis)

Uitleg van de naam

Ilex guayusa staat bekend als waysa of guayusa in het Kichwa, een dialect van de Quechua-taalgroep, de laatste ook gebruikt door Spaanstaligen, en als waís in de Shuar-taal in Ecuador.

In 1737 kende de Zweedse botanicus Carl Linnaeus (1707-1778) in de Genera Plantarum de geslachtsnaam Ilex toe - wat al de Latijnse naam was voor de mediterrane steeneik (Quercus ilex, Fagaceae), waarschijnlijk vanwege de gelijkaardige glanzende bladeren.

De Duitse botanicus Ludwig Eduard Theodor Loesener (1865-1941) wees de Kichwa-naam guayusa toe als de soortnaam, die de Latijnse binominale Ilex guayusa vormde, in zijn publicatie Monographia Aquifoliacearum uit 1901.

Novel food

Guayusa wordt in het westen niet zo vaak gedronken, maar de populariteit is de afgelopen tien jaar toegenomen. 

Dat klinkt fantastisch! Waarom heb ik er niet van gehoord?

Omdat het pas in december 2017 legaal verkrijgbaar was in Nederland toen de EU het als nieuw voedingsmiddel goedkeurde.

In de EU is het gebruik van een extract van de bladeren in cosmetische producten specifiek toegestaan voor de huidbeschermende functie. Voor orale inname is Ilex guayusa momenteel echter geclassificeerd als een niet-toegelaten nieuw voedingsmiddel in de EU.

Volgens de regelgevende instanties van de EU werd Ilex guayusa vóór 15 mei 1997 niet gebruikt als voedsel of voedselingrediënt in de EU, en daarom is een pre-marketing veiligheidsbeoordeling onder de Novel Food-verordening vereist.

Herkomst, teelt en oogst

Ilex guayusa is een van de 500 tot 600 Ilex-soorten en behoort tot de hulstfamilie (Aquifoliaceae) van struiken en bomen, die slechts twee geslachten omvat (Ilex en Nemopanthus).

Hoewel de taxonomische status van Nemopanthus-soorten door sommige auteurs nog steeds wordt aanvaard, beschouwen anderen Nemopanthus-soorten nu als leden van het geslacht Ilex.

Ilex-soorten komen voor in tropische en subtropische tot gematigde streken, voornamelijk in tropisch Midden- en Zuid-Amerika maar ook in Azië.

De overblijvende I. guayusa boom, afkomstig uit Bolivia, Colombia, Ecuador, Peru en Venezuela, is tweehuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen komen voor op afzonderlijke planten) en wordt ongeveer 10 meter hoog als hij wordt gekweekt en tot 25 meter als hij onbeheerd of wild is.

Guayusa groeit snel en de commerciële oogst van de bladeren kan ongeveer een jaar na het planten beginnen, met toenemende jaarlijkse opbrengsten totdat de boom ongeveer vijf jaar volwassen is.

Gedomesticeerd in het precolumbiaanse tijdperk, wordt guayusa nu verbouwd in traditionele agroforestry-systemen door inheemse boeren van het westelijke Amazonegebied.

In de afgelopen jaren heeft de grootschalige productie van gecertificeerd biologisch en fairtrade guayusablad enkele inheemse boeren in het Ecuadoraanse Amazonegebied verbonden met een wereldmarkt voor duurzame kruiden, waardoor de biodiversiteit wordt behouden (boskap wordt voorkomen) en de traditionele economieën op het platteland en in afgelegen gebieden worden verbeterd. inheemse gemeenschappen.

Opkomend bewijs suggereert dat traditionele agroforestry-systemen de aanpassing aan de klimaatverandering ondersteunen, omdat ze meetbaar hogere niveaus van koolstofvastlegging en boomdiversiteit mogelijk maken in vergelijking met andere vormen van teelt.

In een onderzoek naar traditioneel plantengebruik onder de inheemse Kichwa-bevolking van het kanton Loreto in Ecuador, bleek guayusa de meest gebruikte, geoogste en belangrijkste plant in het dagelijks leven te zijn.

In een andere recente studie waarin inheemse Shuar en mestiezen werden ondervraagd over traditionele ecologische kennis en medicinale plantendiversiteit in Ecuadoraanse Amazone-huistuinen, behoorde guayusa tot de belangrijkste.

De studie stelt dat guayusa en andere medicinale planten die in deze moestuinen worden gekweekt, ecosysteemdienstverleners zijn die het menselijk welzijn, het behoud van de biodiversiteit en traditionele kennis in agro-ecosystemen ondersteunen.

Geschiedenis van Guayusa thee

De laatste keer dat mensen Guayusa thee internationaal probeerden te verkopen, was toen de jezuïeten-missionarissen Guayusa ontdekten in de jaren 1800, hoewel dat allemaal eindigde toen de jezuïeten in 1867 uit Ecuador werden verdreven.

Als ze niet waren verdreven, zou Guayusa misschien net zo wijdverspreid zijn geworden als thee en koffie tegenwoordig. Het is hier nog niet zo lang, maar we verwachten volledig dat zijn populariteit zal groeien.

Archeobotanisch bewijs suggereert dat guayusa medicinaal wordt gebruikt en verhandeld sinds minstens 500 v. Chr. in het grotere Andes-Amazonegebied.

De inhoud van een tombe uit die tijd, gevonden in Niño Korin in de provincie Bautista Saavedra in Bolivia, omvatte buidels met guayusa bladeren en Anadenanthera colubrina (Fabaceae) samen met gespecialiseerde medische apparatuur (bijv. Klysma-spuiten en snuiftabak) vermoedelijk te hebben behoord tot een medicijnman van de pre-Inca Kallawaya-samenleving van traditionele genezers, afstammelingen van de Tiwanaku-cultuur.

Hoewel de teelt mogelijk eerder is begonnen, suggereert bewijs dat guayusa op grote schaal werd verbouwd en verwerkt tegen ten minste 350 n.Chr.

Een brief uit 1683 van de jezuïetenpriester Juan Lorenzo Lucero aan de onderkoning van Peru, Don Melchor de Navarra y Rocafull, beschreef het drinken van een afkooksel van guayusa gedurende de dag door de inheemse Jivaroan-volkeren van Ecuador en Peru met als doel wakker te blijven voor velen nachten op tijden dat een vijandelijke invasie werd gevreesd.

Zeventiende-eeuwse jezuïetenmissionarissen plantten guayusa in missietuinen en vestigden commerciële handel naar markten in de hooglanden van de Andes, waaronder Quito.

De jezuïeten vestigden ook een markt voor guayusablad in Europa als geneesmiddel tegen onder meer syfilis.

Met de verdrijving van de jezuïeten uit de Spaanse koloniën in de jaren 1760, werden kleinschalige teelt en regionale handel overgenomen door inheemse volkeren, en guayusa wordt nog steeds gevonden op Ecuadoraanse dorpsmarkten.