Wat is fenegriek thee?

Fenegriekzaad, in India bekend als Shambhala, is een veelgebruikt ingrediënt in de Indiase keuken, en gemalen fenegriekzaden worden vaak gebruikt als thee of om als specerij voor een zoete, nootachtige smaaktoevoeging.

Fenegriek is een eenjarige plant van de Fabaceae-familie. De wetenschappelijke naam is Trigonella foenum-graecum. Het kruid staat ook bekend als Helba, methi of als ‘Grieks hooi’. Het thuisland is Klein-Azië, maar in het wild groeit het in Turkije, Soedan, Iran en Irak. De hoogte van de plant ligt tussen 50 en 80 cm.

In dit artikel leren we je alles over fenegriekthee (van fenegriekzaden), alles over de plant zelf zoals wanneer het beste geoogst kan worden en van welke fenegrieksoort, het smaakprofiel en hoe je het beste fenegriekthee zetten kan. 

Hoe maak je fenegriekthee?

In tegenstelling tot thee is fenegriekthee een tisane. Gemaakt van een kruid. In veel gevallen hebben medicinale kruiden zowel een positieve als een negatieve werking op lichaam en geest. Thee van fenegriekzaad is een vrij specifieke drank. Drink het dan ook niet weg als je met een gewone thee zou doen. Houd daarom de gematigde dosering in acht.

Dat gezegd hebbende - fenegriekthee kan zowel warm als afgekoeld gedronken worden. De Egyptenaren drinken het koud omdat het verfriste in de zomerhitte. Het lest heerlijk de dorst!

Gewoonlijk wordt fenegriek in zijn pure vorm gedronken. Om de smaak te verbeteren, kun je echter andere ingrediënten toevoegen, zoals citroensap, melk, room, kurkuma of citroenschil.

Fenegriekthee laat geen nasmaak achter in de mond. Je kunt fenegriekthee bereiden zoals elke andere thee. Doordat je thee zet van zaden is er een kleine aanpassing nodig in de bereiding. Anders zou je niet alle voedingsstoffen binnenkrijgen.

Voor het maken van fenegriekthee bereid je deze op de volgende manier:

• De fenegriekzaden moeten vooraf worden bereid: afspoelen met water en afdrogen. Leg ze op papier en laat ze drogen op een droge plaats
• Je kunt het proces versnellen en de zaden in een pan bakken
• Giet het water in een pan en voeg fenegriekzaden toe (in een verhouding van 1-2 tl zaden per 1 kopje water - 300 ml), breng aan de kook op middelhoog vuur, zet het vuur lager en kook nog 8 minuten
• Filter vervolgens de thee en schenk uit in kopjes

Andere manier hoe fenegriekzaden te gebruiken

Beperk het gebruik van fenegriek niet alleen tot het zetten van fenegriekthee, dat zou zonde zijn. Er zijn namelijk meer manieren om fenegriekzaad te gebruiken.

RAW – weken en eten

Een alternatieve manier om fenegriekzaden te gebruiken, is door ze een nacht in een glas water te laten weken. De geweekte zaden kunnen dan 's ochtends op een lege maag worden gegeten.

Als je de smaak te bitter vindt, kun je ze ook in water koken om de onaangename smaak te verminderen. Het maakt ze tevens beter te kauwen en door te slikken.

Als specerij tijdens koken

Fenegriek wordt veel gebruikt in de Indiase, Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse keuken, dus er zijn veel recepten met fenegriek om uit te proberen.

Vast en zeker kun je enorm veel recepten online vinden. Pak een willekeurig Midden-Oosters kookboek er bij en je hebt zo een paar te pakken. We konden het niet laten een paar ideeën mee te geven:

• Combineer fenegriekpoeder met kruiden als komijn en koriander om je eigen aromatische kruidenmelange te maken voor een heerlijke curry, linzensoep of marinade.
• Maak geroosterde fenegriekzaden door ze op middelhoog vuur te wokken en voeg ze toe aan geroosterde groenten, soepen of salades voor een verbeterde smaak.

Wat is de bijwerking van fenegriekthee?

Voordat we van wal steken, fenegriek is geen kruid (of zaad) om te onderschatten. Raadpleeg daarom je dokter in geval van twijfel of in geval van zwangerschap, borstvoeding, als diabeet of andere ziekte en bij medicijngebruik.

Om gezond te blijven en het lichaam niet te schaden, is het in het bijzonder belangrijk te letten op de volgende kenmerken bij het drinken van fenegriekthee:

• Overmatig gebruik van fenegriekthee kan leiden tot een miskraam tijdens zwangerschap. De stof oxytocine veroorzaakt samentrekkingen van de baarmoeder.
• Aangezien Trigonella foenum-graecum de bloedsuikerspiegel kan verlagen, kan deze te laag worden. In combinatie met insulinemedicatie voor diabetici kan dit gevaarlijk zijn.
• Algemene allergische reacties zijn mogelijk.

Ook kan een te hoge dosis misselijkheid, een opgeblazen gevoel en diarree veroorzaken.

Hoe vaak en hoeveel per dag?

We raden af fenegriekzaadthee (1-2 tl) vaker dan 3 x per dag te drinken. Hetzelfde geldt voor het poeder (1/2 tl).

Smaakprofiel

Fenegriek kent sterke esdoorn smaaktonen heeft met een zoet aroma, hoewel het niet bijzonder zoet van smaak is.

Het is meer naar de bittere kant, een beetje zoals verbrande bruine suiker. Het is ook een beetje nootachtig, hoewel de ahornsmaak het sterkste kenmerk is.

Juist die nootachtige smaak is wat fenegriekzaden populair maakt bij het koken, als een heerlijke smaakmaker. Zo zijn vegetariërs dol op de zaden van de plant, als alternatief voor vlees.

Trigonella foenum-graecum is een peulvruchtenproduct dat goed samengaat met andere peulvruchten zoals doperwten, gerst, sojabonen, bonen, aardappelen, erwten, boekweit, en gierst.

In de vorm van poeder, pasta en saus wordt fenegriek gebruikt in een mengsel van kruiden voor veel culinaire recepten. Zeer weinig fenegriekzaden kunnen voedsel al een unieke smaak geven. Het wordt aanbevolen om ze lichtjes te bakken om het aroma te verzachten.

Fenegriek is het hoofdbestanddeel van het currykruidenmengsels en geeft curry zijn typische smaak. Fenegriek wordt ook gebruikt als broodkruid of als smaakmaker voor stevige groentegerechten. Wel moet je voorzichtig doseren, want de smaak kan heel intens zijn.

Voedingsstoffen

Fenegriekzaden zijn rijk aan slijmstoffen, eiwitten en vetten. Fenegriekzaden bevatten ook saponinen, sterolen, flavonoïden en etherische oliën.

De chemische samenstelling van fenegriekzaden bepaalt de voedingswaarde, de voor- en nadelen van fenegriekthee. Fenegriek bevat eiwit en ook diosgenine, een analoog van progesteron. De chemische samenstelling van fenegriekzaden omvat:

• tot 30% slijm- en bitterstoffen
• vetten en meervoudig onverzadigde vetzuren
• flavonoïden en aminozuren
• micro- en sporenelementen (ijzer, kalium, fosfor, natrium, zink, magnesium, selenium, calcium)
• een nicotinezuur en vitamine A, B en C
• polysacchariden en etherische olie
• tannines
• enzymen

Zoals je kunt zien, is de chemische samenstelling van fenegriekfruit erg rijk. Als ze op de juiste manier worden gezet, worden de voedingsstoffen opgenomen in de fenegriekthee.

Onder het mineralencomplex dat deel uitmaakt van fenegriekzaden, is het de moeite waard om aandacht te besteden aan selenium.

Alternatieve geneeskunde & gebruik in TCM

Het gebruik van fenegriek (Trigonella foenum-graecum) voor medicinale doeleinden is al terug te vinden in documenten geschreven tijdens de periode van het oude Egypte. Het is dan ook niet gek dat ook in het oude Rome de zaden medicinaal werden gebruikt.

Aan de andere kant van de wereld worden in de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) de eigenschappen van fenegriek ook gebruikt.

In India, waar de plant Shambhala heet, wordt fenegriek vaak als smaakmaker gebruikt. Ayurveda vermeldt ook fenegriek als een van de meest waardevolle kruiden binnen haar leer.

In de natuurgeneeskunde worden fenegriekzaden ook gebruikt als kompres / papverband.

Geschiedenis

De Veda´s - meer dan vijfduizend jaar oude teksten geschreven in het vedisch Sankriet, bevatten enkele kruidenpreparaten die fenegriek bevatten. Indiase brahmana's gebruikten de bladeren van deze plant in hun rituelen. Ook in Irak – relatief dichtbij India - zijn verkoolde fenegriekzaden gevonden.

Radiokoolstofanalyse bepaalde hun leeftijd op 4000 jaar voor Christus. In Tibetaanse kloosters werden op palmbladeren en stenen tabletten verhandelingen gevonden die informatie bevatten over de geneeskrachtige eigenschappen van fenegriek.

In het oude Rome en het oude Griekenland werden de gastronomische en geneeskrachtige eigenschappen van de specerij zeer gewaardeerd. De oude Grieken merkten op dat dieren fenegriekkruid aten, zelfs als ze ander voedsel weigerden en begonnen het toe te voegen aan voer voor ziek vee. Later werden kruiden gebruikt om mensen te behandelen.

Herkomst, geografie & kwaliteit

Er zijn 2 soorten Trigonella foenum-graecum. Het verschil zit hem in de kleur van de bloemen. In termen van therapeutische en profylactische eigenschappen zijn de planten identiek:

• Deze soort heeft een vrij sterk kruidig aroma, waardoor elk gerecht smakelijker en aangenamer van geur wordt. Delen van de plant worden vermalen tot poeder en toegevoegd aan voedsel. Fenegriekkaas is bijvoorbeeld populair.
• De hooisoort wordt gebruikt als specerij en om allerlei soorten cosmetica te maken. Verder wordt het gebruikt om een versterkende haarolie te maken. De juiste dosering, zowel in de geneeskunde als bij het koken, is een bijzonder belangrijke voorwaarde.

Oogst

De grondstoffen die worden gebruikt voor culinaire en medische doeleinden zijn fenegriekzaden, en minder vaak de bladeren met de bloemen. In alle gevallen komen de fenegriekzaden uit India.

Fenegriekbladeren en -bloemen moeten aan het begin van de bloei worden geoogst en gedroogd bij een temperatuur van max. 50 graden.

De zaden worden eind augustus of begin september geoogst. De zaden worden geoogst wanneer ze zich in de vroege stadia van rijping bevinden. Het plukken kan het beste in de vroege ochtend of late avond, wanneer de peulen licht vochtig zijn. Vervolgens worden de fenegriekzaden middels lucht volledig gedroogd.