Rooibos: 8 feiten over rooibos op een rij
Rooibos is een kruidenthee. Geen thee, het komt immers niet van de theeplant. Rooibosthee wordt gemaakt van de bladeren van de rooibosplant. Er is nogal wat verwarring over wat rooibos is, en vooral ook wat het niet is. Zo is er niet alleen verwarring over dat rooibos geen "echte thee" is, sommigen denken dat rooibos wel cafeïne bevat… klopt dit wel? Om de meeste vragen te beantwoorden hebben we de meest opvallendheden over ‘wat is rooibos’ op een rij gezet:
- Rooibos is een kruidenthee
- Rooibos is een plant
- Rooibos is cafeïnevrij
- Rooibos is een goede dorstlesser
- Rooibos is rood
- Rooibos kent een rijke Nederlandse geschiedenis
- Rooibos is zacht van smaak
Rooibos is kruidenthee, geen thee
Rooibosthee, ook bekend als rooibosch, redbush of rode thee, is een kruidenthee die alleen groeit op de Zuid-Afrikaanse hooglanden rond Clanwilliam. Een kruidenthee, thee… eigenlijk een tisane of infusie. Want een aftreksel van een plant, in dit geval van rooibos, verkregen door het daarop gieten van kokend water, mag je strikt genomen geen thee noemen als deze niet van de theeplant komt.
Wij doen het vaak wel, maar we zijn dan ook een beetje dwars. Terug naar rooibos.
Rooibosthee wordt gemaakt van de bladeren van de Aspalathus linearis. De rooibosplant. Het aftreksel is kenmerkend rood van kleur met een zoete, licht notige smaak. De smaak is het best te omschrijven als een mix tussen hibiscus en yerba maté.
Het is niet alleen lekker, het bevat helemaal geen cafeïne en ook nog eens slechts de helft tannine van gewone thee. Maar daarover later meer. Bovendien, het bevat ook nog eens antioxidanten, polyfenolen en mineralen.
Rooibos rijk aan antioxidanten en mineralen
Rooibosthee is goed te gebruiken voor de aanvulling van antioxidanten en mineralen. Mineralen zoals calcium, kalium, magnesium, ijzer, zink, natrium, AHA-zuren, fluoride, koper en mangaan. Rooibosthee bevat het allemaal. Hiernaast zit rooibos ook nog eens bomvol polyfenolen zoals aspalathine, quercetine, orientin en vitexin en flavonoïdes.
Rooibosthee is bovendien uitermate geschikt voor baby's en kleine kinderen.
Een unieke plant uit een uniek gebied
Rooibos is uniek omdat het specifiek en alleen in de Zuid-Afrikaanse bergregio Cederberg groeit. Het gebied ligt net ten noorden van Kaapstad en grofweg halverwege richting Springbok, in de Westkaap kustprovincie.
In het Weskus district om precies te zijn. Een van de meest biodiverse gebieden van het land. Zo huisvest de Cederberg veel wildleven, beschermd in Werelderfgoed beschermde reservaten. Niet alleen wildleven, je vind er ook 500 miljoen jaar oude zandsteenformaties en een 6.000 jaar oude steenkunstwerk gemaakt door de San volkeren, de bosjesmannen, de oorspronkelijke bewoners van het gebied.
Sorry, we dwalen af…
Weer terug naar rooibos. De rooibosplant Aspalathus linearis behoort tot de vlinderbloemfamilie. De plant is gewend aan een droog klimaat met periodes van hevige regenval en bergachtig terrein. Linearis verwijst voornamelijk naar de vorm van de plant. De plant geeft dan ook lange naaldachtige bladeren.
Tijdens het bloeiseizoen geeft de plant gele bloemen. Elke bloem produceert een vruchtje met een enkel zaadje er in die uit springt wanneer deze rijp is. Deze land vervolgens op de droge grond rondom de plant. Het zand rondom de plant wordt gezeefd om de zaden te kunnen verzamelen.
Het duurt ca. 18 maanden voordat een zaadje is uitgegroeid tot een oogstgeschikte plant en wordt voornamelijk tijdens de Zuid Afrikaanse zomermaanden geoogst.
100% Cafeïnevrij
Omdat het een kruid is bevat rooibos geen cafeïne. Het wil overigens niet zeggen dat kruidenthee per definitie cafeïnevrij is, want dit is niet zo. Denk maar aan Yerba Maté of Guarana. Maar daar gaat het nu niet om, rooibos is cafeïnevrij.
Dit maakt het een zeer populair alternatief voor traditionele cafeïnehoudende koffie en thee. Van nature is rooibos cafeïnevrij omdat de bladeren en takjes van de rooibosplant (Aspalathus linearis) die inhoudsstoffen niet bevatten.
De associatie met thee kan nog de indruk wekken dat het cafeïne bevat. Ook niet. Het draagt alleen de naam thee omdat het op dezelfde manier wordt gezet als echte thee. Om voor iets als echte thee door het leven te mogen gaan moet het bladeren van de Camellia sinensis bevatten.
Goede dorstlesser
Rooibosthee is enorm goed te gebruiken als dorstlesser na het sporten. Puur als kruidenthee of gemixt als poeder met vruchtensap. In beide gevallen is rooibos heerlijk. En natuurlijk verfrissend zonder cafeïne, suiker of andere toevoegingen. De hoeveelheid mineralen in rooibos is een mooie bijkomstigheid.
Rooibos is door de actieve inhoudsstoffen en natuurlijk de aangename smaak, ideaal om het verloren vocht weer aan te vullen.
Rooibos bevat bovendien haast geen kilocalorieën, is minder bitter dan zwarte thee en lekker zonder suiker.
Rooibos is rood
Leuk weetje, rooibos is van nature eigenlijk helemaal niet rood. Het is groen. Haar rode kleur krijgt het van het verwerkingsproces. Het fermentatieproces om precies te zijn. Hoe rooibos aan haar rode kleur komt, leer je hier in het kort.
Het proces van oogst, fermentatie en drogen is in grove lijnen vergelijkbaar met dat van thee. Meer met dat van zwarte thee dan. Maakt de uitleg misschien wat gemakkelijker te begrijpen.
Voor rooibos geldt dat niet alleen de bladeren, maar ook de takken worden geoogst. Na het oogsten gaan ze door een vermaler om alles in hele kleine stukjes te snijden.
De rooibos wordt vervolgens op een grote bult verzameld en met machines worden de bladeren “gekneusd”. Na het kneuzen wordt er water toegevoegd zodat de thee in de zon kan liggen “broeien”. Het fermentatieproces in haar meest pure vorm. Dit proces wordt een aantal keer gedurende 8 uur herhaald.
Wanneer de keurmeester zijn sein geeft worden de bladeren uit de bult over een groot oppervlakte verspreid om te drogen. De rooibos is door het fermentatieproces veranderd van groen naar rood. Groene rooibos mist dit proces. Zo bestaat er naast ´rode rooibos´ ook groene rooibos. Ongefermenteerde rooibos dus.
Rooibos met een Oranje tintje
Dat Oranje tintje komt door de geschiedenis met, natuurlijk van de Nederlanders. Voordat de Nederlanders hun intrede doen in het verhaal wordt rooibos al door de plaatselijke bevolking geplant, geoogst en verwerkt. Door de “Bosjesmannen”, “Boesmans” (in het Afrikaans) of de “San” mensen wordt rooibos dan al honderden dan niet duizenden jaren gebruikt.
De Nederlandse inmenging met rooibos begint in 1652, wanneer de VOC een verversingspost sticht op wat nu Kaapstad is. De komst van de Nederlanders neemt een aantal cultuurkenmerken met zich mee, waaronder het thee drinken. De vroege kolonisten begonnen – mede door de prijs - met het verrijken van thee met de inheems Fynbos struiken.
In 1660 waagden de eerste ontdekkingsreizigers zich op de Cederberg en in de vallei rondom de Olifantsrivier. Begin 1700 ontdekken kolonisten dat in het Cederberg gebied dat met de fijne, naaldachtige bladeren van de Aspalathus linearis plant een aangename, aromatische thee mee is te maken.
De eerste Nederlandse kolonisten begonnen met het drinken van rooibos als alternatief voor de dure zwarte thee uit Europa. Van de Nederlanders dankt het dan ook haar naam. Rooibos is een modernisering van roodbosch, de originele spelling. Rode bos. What’s in a name?
Enorm zacht, nooit niet bitter
Rooibos bevat geen looizuur en slechts een twaalfde deel tannines ten opzichte van zwarte thee. De stof wordt gebruikt als afweerstof die het produceert als het wordt aangevallen. Dat rooibos haast geen tannine bevat, heeft twee oorzaken.
In de eerste plaats komen tannines al weinig voor in de plant. Op de tweede plaats worden tijdens het productieproces veel tannines er zo goed mogelijk uitgefilterd. Na het fermentatieproces wordt rooibos namelijk gezeefd. Dit zeven heeft als doel om de rooibosbladeren (naaldjes) te scheiden van de takjes (stokjes).
Juist deze stokjes zorgen voor het tanninegehalte in de thee. Doordat er verschillende zeven achter elkaar zijn opgesteld blijven er zo weinig mogelijk stokjes over in de rooibosthee.
Doordat rooibosthee haast geen tannines bevat heeft het niet de eigenschap bitter te worden als het langer in contact komt met heet water. Langer trekken van de rooibos geeft dan ook alleen een sterkere smaak, zonder dat het bitter wordt.
Meer rooibos tips & veelgestelde vragen
- Alles over rooibos thee
- Rooibosthee zetten
- Rooibos thee gezondheidsvoordelen
- Rooibosthee bewaren
- Korte geschiedenis van rooibos
- Uitgelegd: Productieproces van rooibos
- Rooibos en honeybush: ontdek de verschillen
- Verschillen tussen rooibos en groene rooibos
- FAQ: Rooibos wel of geen thee?
- FAQ: Wat is een rooibosplant?
- FAQ: Waar komt rooibos thee vandaan?
- FAQ: Mag ik rooibos gebruiken tijdens het vasten?
- FAQ: Wat is het verschil tussen rooibos en andere rode theeën?
- FAQ: Is rooibos een kruidenthee?
- FAQ: Helpt rooibosthee bij afvallen?