Koffiethee: thee van het koffieblad
Geschiedenis staat bomvol rivaliteit. Tussen mensen, tussen landen. Tussen dieren. You name it…
Zo ook tussen koffie en thee. Worden toch gezien als 2 aparte werelden, die maar mondjesmaat samengaan. Er zijn maar weinig mensen te vinden die beide jas aan kunnen trekken. Tot nu dan.
Koffiedrinkers en theedrinkers kunnen eindelijk aan dezelfde tafel zitten en genieten van dezelfde drank. Het is namelijk zowel koffie als thee!
Wat is koffiebladthee?
Koffiebladthee (ook bekend als Kuti of Arabica thee) is een kruidenthee gemaakt van de bladeren van de koffieplant, hetzij van Coffea robusta of Coffea arabica. Koffiebladthee komt in gedroogde, (gesneden) vorm, vergelijkbaar met yerba mate.
Omdat het niet afkomstig is van de Camellia Sinensis plant, wordt het niet beschouwd als een echte thee, maar een tisane. In de volksmond, een kruidenthee.
Koffiebladthee wordt in feite geproduceerd uit het bladafval van koffiestruiken. Het wordt op eenzelfde manier verwerkt als thee.
Bij de oogst van koffiebonen wordt alleen de boon geselecteerd en gebruikt. In het algemeen wordt het blad weggegooid. Koffiebladthee verandert dit. Er is namelijk een verfijnde, licht cafeïnehoudende drank die qua smaak dicht bij groene thee ligt en in het geheel niet lijkt op koffie.
Hoewel Kuti in Ethiopië en Indonesië al eeuwenlang wordt gedronken, zijn niet veel mensen op de hoogte van dit verborgen juweeltje.
Waarom koffiebladthee proberen?
Koffiebladthee is zowel oud als nieuw. Het staat bekend als Kuti en wordt al eeuwenlang gedronken in Ethiopië en Indonesië, voornamelijk als gezondheidsmiddel.
Pogingen om het in het Westen te introduceren gaan terug tot begin 1800. De gezondheidsvoordelen werden destijds al gepromoot op het grote Britse Great Festival van 1851. Helaas kwam het niet van de grond, voornamelijk vanwege de groei en winstgevendheid van de koffieboon.
Behalve dat het niet algemeen bekend is, zorgt het oogsten van de bladeren ervoor dat de plant minder koffiebonen produceert. Niet echt gewild om te proberen voor koffieboeren dan ook zou je denken. Verder bestaat er ook de onjuiste veronderstelling dat koffiebladthee naar koffie smaakt. Wat een behoorlijk schrikeffect voor theedrinkers geeft. Koffiebladthee krijgt de laatste jaren gelukkig steeds meer aandacht.
Allemaal dus bewezen foutief. Koffiebladthee combineert namelijk vier eigenschappen die (thee)liefhebbers aanspreken:
- een volle en zachte groene theesmaak
- wetenschappelijk onderbouwd bewijs van gezondheidsvoordelen
- een lichte cafeïne die lager is dan zelfs groene thee
- economisch voordeel en duurzame groei voor koffietelers
Smaak van koffiebladthee
De kruidenthee heeft een nootachtige smaak in plaats van de meer grasachtige smaak van veel groene theeën - technisch gezien is het nog steeds geen echte thee omdat hij niet afkomstig is van de camellia sinsensis plant.
De thee is zacht en wordt niet bitter, zelfs niet na lang trekken. Het blend goed met hetzelfde soort botanische bestandsdelen als kruiden en specerijen zoals bij thee.
Hoewel het van de koffieplant komt, heeft koffieblad thee niet de uitgesproken smaak van koffie: in plaats daarvan heeft het een smaak die lijkt op die van groene thee. Iets zoeter trouwens dan groene thee. Ondanks het feit dat de bladeren afkomstig zijn van de koffieplant, heeft koffieblad thee een lager cafeïnegehalte dan koffie en groene thee.
Gezondheid
Het produceert sterke voordelen voor de gezondheid door een verbinding genaamd mangiferine en door het balanceren van de lichaamsproductie van stikstofoxide.
Het mangiferinegehalte in koffiebladeren is zeer hoog. Mangiferine is uitgebreid onderzocht; het is een antioxidant polythenol, net als EGCG, de "magische molecule" die de voornaamste gezondheidsbevorderaar van groene thee is. Mangiferine komt voornamelijk voor in mango's.
Cafeïne
Naast de smaak kent koffiebladthee een lager cafeïnegehalte dan groene thee en koffie. Een geweldig alternatief dus. Maar dan met minder cafeïne en een soortgelijke ervaring als groene thee. Arabica bevat weliswaar weinig cafeïne, maar wel veel antioxidanten, zelfs meer dan bosbessen, chocolade of groene thee. Het is bijzonder rijk aan de antioxidant Mangiferin.
De thee is licht cafeïnehoudend, maar lager in hoeveelheid dan zelfs groene thee. Dit geeft zowel een smaakboost als de welzijns- en cognitieve voordelen van milde cafeïneconsumptie. Dat biedt een gezonde optie, als het ware een goed alternatief, voor kruidenthee, rooibos en groene theedrinkers.
Duurzaamheid en economische voordelen
Schrijnende armoe. De wereld van koffieboeren wordt er regelmatig mee geplaagd. Door het mechanisme van een wereldmarkt en de macht van grote koffiebedrijven, verdienen koffieboeren vaak zelf geen cent. Dikwijls wordt hun koffie onder de kostprijs verkocht terwijl ze vaak toch koffie blijven produceren. Hopende op betere tijden.
Zoals iedereen zich wel kan voorstellen leiden lage prijzen tot weer andere problemen. Niet voor niets dan eind 19e eeuw in Nederland agrarische coöperaties zijn opgericht. Omdat de productie voor de boeren meer kost dan dat het ze oplevert, wordt er bijvoorbeeld weer bezuinigd op arbeidskosten voor arbeiders. Of op het bemesten van de bodem wat weer leidt tot een eerder uitgeputte bodem. Wat verder leidt tot het kappen van bos voor nieuwe agrarische grond.
De koffiebaldthee biedt koffietelers het hele jaar door een stabiele bron van inkomsten. Vandaag zijn de bonen het cash crop, en dat met een groeiseizoen van slechts drie maanden per jaar. De telers zijn afhankelijk van migrerende arbeidskrachten en 90% van de vaste gemeenschapsarbeiders is de overige 9 maanden werkloos. De telersprijzen zijn volatiel en dalen al jaren, vaak snel. Zo bedroeg in 2014 de gemiddelde internationale handelsprijs zo´n 5 USD per kilo, eind mei 2019 was dit gezakt tot een prijs die nog maar de helft bedroeg.
Zoals je kunt voorstellen zorgt de productie van koffiebladthee een vaster, secundair inkomen voor de boeren. Eerder waardeloos geacht afval, is in één keer geld waard. Door het upcyclen van de koffiebladeren die de boeren normaal gesproken zouden weggooien. De teelt van koffiebladerthee is dus complementair aan de koffiebonenoogst en duurzaam.
Hoe te zetten
Er zijn een paar manieren om koffiebladthee te zetten. Traditioneel wordt het minstens 30 minuten gekookt, omdat het idee is dat hoe langer de thee wordt gekookt, hoe zoeter de resulterende drank is. Sommige Arabica voegen soms een snufje zout of suiker toe aan hun kopje. Koffiebladthee kan echter ook gezet worden zoals de meeste andere kruidenthee.
- Verwarm water tot het kookpunt (100 °C).
- Neem per kopje 1-2 theelepel koffiebladthee blaadjes af en doe ze in een mok.
- Zodra het water gekookt heeft, giet je deze over de koffiebladtheeblaadjes. Laat de thee 5-10 minuten trekken.